ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ & ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΧΩΜΑΤΟΣ

Το χώμα αποτελείται από 4 κατηγορίες συστατικών:

• Ανόργανα (ή Μεταλλικά) στοιχεία χώματος
• Οργανικά στοιχεία χώματος
• Νερό
• Αέρα

Οι ιδανικές αναλογίες τους για την καλή ανάπτυξη των φυτών είναι κατά προσέγγιση: 45% - 5% - 25% - 25% αντίστοιχα.

Ανόργανα Στοιχεία χώματος

Υπάρχουν στο έδαφος με τη μορφή αργίλου (μικρού μεγέθους κόκκοι), λάσπης (μέσου μεγέθους κόκκοι) και άμμου (μεγάλου μεγέθους κόκκοι). Η σχετική αναλογία των τριών αυτών συστατικών, καθορίζει την υφή του εδάφους, η οποία σχετίζεται με την ικανότητα κατακράτησης νερού, τον αερισμό και την περιεκτικότητα του εδάφους σε θρεπτικά συστατικά. Οι βασικές κατηγορίες εδάφους με βάση την υφή τους, είναι οι παρακάτω:

Αργιλώδες ή Κοκκινόχωμα (Clay)

• Έχει χαμηλή αποστράγγιση με αποτέλεσμα την υψηλή κατακράτηση νερού. 
• Βρεγμένο έχει κολλώδη υφή, ενώ όταν στεγνώνει έχει την τάση να γίνεται πολύ συμπαγές, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολη η καλλιέργεια του, αλλά και η ανάπτυξη των ριζών των φυτών.
• Έχει υψηλή περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά.
• Έχει την τάση να είναι περισσότερο αλκαλικό από τους υπόλοιπους τύπους εδάφους.

Αμμώδες (Sandy)

• Έχει πάρα πολύ καλή αποστράγγιση, με αποτέλεσμα να στεγνώνει πολύ γρήγορα και απότομα.
• Η υψηλή του διαπερατότητα έχει ως αποτέλεσμα την γρήγορη απομάκρυσνη των θρεπτικών συστατικών. Για αυτό το λόγο, είναι απαραίτητη η συχνή λίπανση.
• Έχει μαλακή υφή και χαλαρή, κοκκώδη σύσταση, με αποτέλεσμα να κατακερματίζεται εύκολα. 

Ιλυώδες ή Λασπώδες (Silty)

• Έχει καλή αποστράγγιση, με παράλληλη διατήρηση ικανοποιητικής συνήθως εδαφικής υγρασίας. 
• Έχει μαλακή υφή και κοκκώδη σύσταση, πιο λεπτή από αυτή του αμμώδους. Με λάθος χειρισμούς, μπορεί να γίνει αρκετά συμπαγές, αν και όχι στον ίδιο βαθμό με το αργιλώδες.
• Έχει υψηλή περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά.

Πηλώδες (Loam)

• Σύσταση: 8-27% Άργιλος, 28-50% Λάσπη, <52% Άμμος
• Θεωρείται ο ιδανικός τύπος εδάφους.
• Συνδυάζει καλή αποστράγγιση, με παράλληλη πολύ καλή κατακράτηση νερού.
• Έχει καλή υφή και είναι εύκολο στον χειρισμό.
• Έχει υψηλή περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά.

Οργανικά Στοιχεία χώματος

Πρόκειται για υπολείμματα φυτικής, ζωΐκής ή μικροβιακής προέλευσης, τόσο στην πρωτογενή τους μορφή (μη-χουμικά), όσο και σε διάφορα στάδια αποσύνθεσης (χουμικά). Συχνά ο όρος "χούμος" χρησιμοποιείται λανθασμένα ως συνώνυμο της συνολικής οργανικής ύλης του χώματος. Στην πραγματικότητα είναι η τελική σταθερή μορφή πλήρους αποσύνθεσης της.

Τα οργανικά στοιχεία του χώματος

• Αυξάνουν τη συνοχή του εδάφους.
• Αποτρέπουν τη συμπίεση (πέτρωμα) του εδάφους.
• Αυξάνουν την κατακράτηση νερού και την αεροδιαπερατότητα.
• Συμμετέχουν στη ρύθμιση του pH και της αλατότητας του εδάφους.
• Εξασφαλίζουν θρεπτικά συστατικά απαραίτητα για την ανάπτυξη των φυτών αλλά και των μικροοργανισμών του εδάφους
• Συνδέονται με βαρέα μέταλλα και φυτοφάρμακα.

Οργανικά ή τυρφώδη εδάφη (Organic / Peaty): απαντώνται σε έλη, λίμνες κλπ, όπου οι συνθήκες δεν επιτρέπουν την γρήγορη αποσύνθεση της οργανικής ύλης, με αποτέλεσμα τη συσσώρευση της σε ποσοστά μεγαλύτερα του συνήθους (μέχρι και 100%) με τη μορφή τύρφης:

• Η ξανθιά τύρφη (peat) βρίσκεται σε στάδιο μερικής αποσύνθεσης. Είναι ινώδης / πορώδης, κάτι το οποίο εξασφαλίζει την καλή αεροδιαπερατότητα και την καλή κατακράτηση νερού. Έχει όξινο pH και σχετικά χαμηλή περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά.

• Η μαύρη τύρφη (muck) βρίσκεται σε πιο προχωρημένο στάδιο αποσύνθεσης και έχει πιο σκούρο χρώμα από την ξανθιά. Έχει μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά, όμως η πιο λεπτή υφή της έχει σαν αποτέλεσμα την αυξημένη κατακράτηση νερού και την ελαττωμένη αεροδιαπερατότητα της.